عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
هنوز هم نظم بین الملل جهانی نظمی است که ریشه در مناسبات قرن بیستمی دارد و هنوز هم فرهنگ و هنر و اجتماع مردم امروز جهان بر استوانه های فکری و عملی قرن گذشته تکیه می کند. از این رو شناخت و پرداخت هر چه بیشتر این قرن می تواند در افزایش آگاهی سیاسی و اجتماعی و نیز شناخت بهتر از جایگاهی که امروز جهان در آن قرار دارد موثر باشد.
شاید هیچ کسی فکر نمی کرد که مساله زنان در فاصله آغاز تا پایان یک قرن به این اندازه تغییر کند. الگوهای زندگی زنان در بیشتر نقاط دنیا دچار تحول شد. تمدن غرب برداشت خاص خود از زنان را توانست در سایه قدرت بین‌المللی و گاهی هم رقابت نا برابر فرهنگی به دیگر ممالک صادر کند.
موج فمینسم و نگاه های رادیکال به مقوله زنان که در قالب تظاهرات و جنبش های نا آرام و پر سر و صدای قرن خود را نشان داد محصول همین دوران بود. رواج برهنگی، زیر پا گذاشتن قواعد اخلاقی بشری و رسمیت دادن به برخی نا هنجاری ها در کنار بحث های جدی حقوقی و فلسفی همه در قرن بیستم مطرح شدند. شدت این تحولات به قدری بود که امروز هم مطالعه همه جانبه آن به سختی میسر است.
1. فمینیسم
تا پیش از دهه های ۶۰ و ۷۰ میلادی، عمدتا تصاویر نا مطلوبی از جایگاه زن در میان غربیان وجود داشت. زنان خانه دار، خدمتکار و ساده لوح دانسته می شدند. منشیان زن افرادی سبک سر بودند و پرستاران هم عفریته‌های نه چندان با هوش خوانده می شدند. این جایگاه های کلیشه ای تنها به آگهی های تبلیغاتی اختصاص نداشت.
زنان در مشاغل یکسان، مزایای کمتری نسبت به مردان دریافت می کردند. قوانین موضوعه نیز جرایم واقع شده در حق زنان و به ویژه تعرضات جنسی را چندان جدی نمی گرفتند و نهایتا خود زنان را در پیش آوردن چنین تعرضاتی مقصر می دانستند. بنابراین تا اوایل قرن بیستم رژیم های مختلف غربی دارای یک ویژگی مشترک بودند و آن بی اعتنایی به حقوق زنان بود.
با این همه وضع به مرور دگرگون شد. در قرن های نوزدهم و بیستم و در شرایط جنگی نیاز به نیروی کار زنان افزایش می یافت و لازم بود در بسیاری از صنایع، نیروی کار زنان جایگزین مردانی شود که به جبهه اعزام می شدند. پس از پایان جنگ نیز با شروع نوسازی و افزایش ظرفیت صنعتی نیاز به کارگران غیر ماهر و با دستمزد پایین بیش از پیش افزایش پیدا کرد.
موضوع آزادی زنان هم در اواخر دهه ۶۰ میلادی در آمریکا و به شکل یک جنبش فمینیستی افراطی شکل گرفت. زنان معترض و خشمگین مسابقات زیبایی را بهم می زدند و پوسترهایی را که در آن ها زنان به صورت اشیایی زیبا عرضه می شدند، از شکل می انداختند. در دهه ۸۰ میلادی، زنان از مرحله اعتراضات افراطی «آزادی زنان» گذشته و به اتاق های مدیریت راه یافتند. با این همه هنوز بسیاری از مشاغل از آن ها دریغ می شد.
زنان با پوشیدن لباس های مردانه
می خواستند حقوق خود را بازیابند!!
در این میان طرز «پوشش قدرتمندانه»ای رواج یافت که در لباس های زنان از اپل های شانه استفاده می کردند تا ظاهری خشن و مردانه به آن ها ببخشد. خیلی زود زنان کت و شلوار پوش هم از راه رسیدند. جنبش فمینیسم در قرن بیستم مسیرهای گوناگونی را پی گرفت و از اشکال رادیکال سیاسی تا زیاده روی جنسی را شامل شد. با این همه هیچگاه نقش ابزاری زنان نه تنها در غرب کمرنگ نشد بلکه بازار آن در سطح گسترده ای در سطح جهان رونق یافت.
بسیاری از فرهنگ های اخلاقی جهان هم تحت تاثیر این موج از ارزش های فمینیستی تغییر پذیرفتند. در هر صورت با اینکه برخی از حقوق طبیعی زنان در قالب این جنبش ها به آن ها اختصاص یافت ولی جایگاه زن به افرادی که سعی می کنند کارهای مردانه را تقلید کنند کاهش یافت.
به این ترتیب و پس از چهار قرن تلاش، در کارنامه فمینیسم، عوارض و جرایمی چون: انحراف مسیر مبارزه و دسترس ناپذیر شدن حقوق حقیقی زنان، تحریف حقایق علمی و افزایش ابهام در حقوق، از دست رفتن پشتوانه ها و پناهگاه های اخلاقی، دینی و سنتی، تشدید تخاصم بین دو جنس زن و مرد در نهایت تنزل منزلت انسانی زن با توجه به عدم نیل زن به شأنی در خور جوامع کنونی، ثبت است.
2. انقلاب جنسی
در دهه ۶۰ میلادی، نوعی آزاد انگاری در ارتباط با رفتارهای جنسی آغاز شد اما پذیرش عواقب آن چندان آسان نبود. نقطه آغاز تحولات، با انتشار دو گزارش پروفسور آلفرد کینزی در سال های ۱۹۴۸ و ۱۹۸۳ درباره رفتار های جنسی جامعه آمریکا بود.
طبق نتایج تحقیقات او رفتارهایی که تا به آن زمان ناهنجار و غیر اخلاقی تلقی می شد در واقعیت موضوعاتی بسیار عادی و رایج در جامعه آمریکا بود. اما اتفاقی که در دهه ۶۰ میلادی افتاد، تبدیل شدن رفتارهای جنسی آزادانه به نوعی اعتراض اجتماعی بود. این گونه اعتراض ها گاه صورت بندی های سیاسی را نشانه می گرفت که نمونه آن را در جنبش مه ۱۹۶۸ فرانسه می توان مشاهده کرد و یا گاه اعتراضی بود به خواسته های نسل های پیشین؛ یعنی پدرها و مادرها.
برای نسل جدید این گونه رفتارهای آزادانه جنسی به اندازه گوش دادن به موسیقی راک عادی می نمود. در همان دوره اصطلاح «جامعه بی بند و بار» رواج یافت که مفهوم آن افزون شدن کلوپ های شبانه و مبتذل بود.
جنبش آزادی زنان در غرب هم به بی‌عدالتی های رایج
تاخت و هم بسیاری از قواعد اخلاقی را انکار کرد
مجموعه این رخدادها بعدا به نام «انقلاب جنسی» در غرب خوانده شد. تا پیش از این نمایش صحنه های جنسی در فیلم های داستانی ممنوع بود اما از اواخر دهه ۶۰ حتی چنین صحنه هایی وارد سینمای آمریکا که نسبت به اروپا با قواعد اخلاقی خاصی منضبط می‌شد هم شد. انقلاب جنسی ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی در روابط جنسی را انکار کرد و با تاکید بر حق آزادی فردی به تغییرات عظیمی در شیوه زندگی و روابط جنسی در جهان انجامید.
برهنگی، نفی بسیاری از محدودیت ها مانند همجنس گرایی و زناشوییِ غیررسمی از این تغییرات بود. با این همه، سیر تحولات اگرچه به نمادی از آزادی فردی بدل شد اما پیامدهایی را به همراه داشت که بسیاری را متوجه برخی نتایج «اجتماعی» این آزادی «فردی» کرد.
قرن بیستم، قرن جنگ و تلخکامی بود. فشار اقتصاد بر گرده مردم جهان و فشار دیکتاتوری‌ها، رژیم های کوبنده توسعه خواه و همچنین خرافات و مظاهر جهل فکری، همگی زمینه هایی شدند که آزادی جنسی توانست در بستر آن ها تولد یابد
3. پورنوگرافی
پورنوگرافی یا هرزه نگاری یک پدیده جدید نیست. انتشار محتوایی که با هدف تحریک جنسی صورت می گیرد شاید اتفاق نویی نباشد. هرزه نگاری در قالب کتاب، تصویر و … سال ها و به ویژه در جهان غرب وجود داشت اما آنچه در قرن بیستم اتفاق افتاد بسیار سهمگین تر بود.
پیشرفت های تکنولوژیک و نیز جهان بینی های مصوب ایدئولوژی های مدرن آن چنان شتابی به گسترش و تنوع هرزه نگاری در جهان دادند که همه جوانب زندگی انسان مدرن را احاطه کرده است. جوامع هنوز از آثار احتمالی این روند باخبر نبودند. از همان آغاز دعواها شروع شد.
عده ای هرزه نگاری را عاملی برای بهبود زندگی جنسی می دانستند و برخی هم به شدت آن را مخرب و ویرانگر برشمردند. تاریخ قرن ۲۰ نشان می دهد که با مرور زمان، گروه دوم توفیق بیشتری یافتند.
خیلی ها حاضر بودند برای کالاهای هرزه پول
خرج کنند؛ پورنوگرافی تجارتی سودمند شده بود
رسانه های ارتباطاتی جدید قوت بسیاری به هرزه نگاری بخشید. اگر تا دیروز فلان داستان مهیج یا شکلک تصویری می خواست مبین نوعی هرزه نگاری باشد اما حالا فیلم های سینمای، بی پرده به این مسائل می پردازند. صنعت هرزه نگاری خیلی زود پیشرفت کرد و به تجارتی سودمند تبدیل شد
خیلی ها حاضر بودند که برای خرید کالاهای پورنوگرافی مبالغ خوبی را بپردازند و یا برای دیدن یک فیلم خلاف عنف بر پرده سینما کلوب ها چندین دلار خرج کنند. ستارگان سینما رقیبان جدید پیدا کردند. ستارگان جنسی پای به عرصه گذاشته بودند. مجلات به اصطلاح برای زنان نیز وارد این میدان شدند؛ مجلاتی که به ترویج روش های هرچه بیشتر و هرچه بهتر تهییج جنسی می پرداخت.
رسانه های جدیدتر امکانات بیشتری را
برای تولید کنندگان هرزه نگاری ها فراهم کرد
با اینکه فمینیست های رادیکال از همان ابتدا به واکنش برخاستند اما اندیشه آزادی فردی و تقدس حق بی قیدی مادامی که به دیگران تعرضی نداشته باشد، بزرگترین پشتوانه ترویج این مساله بود. کودکان بزرگترین قربانیان پورنوگرافی بودند اما با وجود آنکه بسیاری از والدین به تکاپو افتادند خیلی زود با وضع جدید کنار آمدند.
انگار که باید مدت کمی انتظار می کشیدند که با پایان قرن و گسترش فضای مجازی، پورنوگرافی از درون خانه و خانواده ها هم سر برآورد. بنابراین در دهه های پایانی قرن بیستم تعریف از پورنوگرافی و مصادیق و محدودیت های اعمال شده بر آن شاهد تغییرات بسیاری بوده و در اغلب کشورها تابوی پورنوگرافی شکسته شده است.
در حال حاضر در بسیاری کشورها نسبت به پورنوگرافی نرم (که در بسیاری از تبلیغات دیده می شود) محدودیتی اعمال نمی گردد؛ با این حال معمولاً توزیع پورنوگرافی سخت، کنترل و محدود می شود؛ این کنترل شامل تولید و فروش و تا حد کمتری در اختیار داشتن محتوای پورنوگرافیک است.
4. همجنس گرایی
مساله همجنس گرایی تا دهه ۶۰ میلادی در بسیاری از کشورهای جهان غیر قانونی بود و حتی مجازات اعدام داشت. تا این سال ها همجنس گرایی در ردیف بیماری های روانی- زیستی طبقه بندی می شد و روان پزشکان می کوشیدند راهی برای درمان این بیماری پیدا کنند.
در سال ۱۹۷۸، یکی از سیاستمداران همجنس گرای سانفرانسیسکو آمریکا به نام «هاروی میلک» به ضرب گلوله از پای درآمد و قاتل او تنها به ۵ سال زندان محکوم شد. با این همه در اواخر قرن، نگاه مسامحه آمیزتری نسبت به این مقوله ترویج شد. در سال های دهه ۹۰ میلادی واکنش ها به سرعت ملایم تر شد.
در سال های پایانی قرن بیستم به سختی می شد انجمن روان پزشکی ای را یافت که کماکان بر درمان همجنس گرایان اصرار ورزد. در واقع چنین عقیده ای هرچند کماکان وجود داشت اما به شدت کمرنگ شده بود. برای مثال انجمن روانپزشکی آمریکا در سال ۱۹۷۳ همجنس گرایی را از فهرست بیماری ها و اختلالات روانی خارج کرد.
این تصمیم پیامد تحولات فرهنگی بود که با آغاز جنبش های اعتراضی دهه های ۵۰ تا ۷۰ میلادی بروز کرده بود. اما احتمالا موثرترین عامل در اتخاد چنین رویه ای مجموعه تحقیقات دکتر «آلفرد کینزی» و همکارانش بود.
کینزی که از پیشگامان جنسیت شناسی به شمار می رود، با انجام پژوهش هایی در دهه های ۴۰ و ۵۰ میلادی اعلام داشت که همجنس گرایی شکلی طبیعی از رفتار جنسی انسان است. این پزشک و همکارانش که به ظاهر در یافتن راه حل این مساله توفیقی حاصل نکرده بودند تصمیم گرفتند صورت مساله را پاک کنند.
به این ترتیب سده بیستم آغازی شد برای ترویج این فکر که همجنس گرایی امری طبیعی است. موج آزادی خواهی افراطی اواخر قرن نیز که به شدت از سوی روشنفکران و حتی سیاستمدارانی که مردم را «آزاد» می پسندیدند تا «آگاه»، در رواج این نوع بی قیدی ها بی تاثیر نبود. با این همه در سده پیشین، هنوز ارتش و کلیساهای مسیحیت قائل شدن حقوق مساوی برای همجنس گرایان را امری غیر ممکن می دانستند.
5. خانواده
خانواده در اواخر قرن بیستم هرگز آن چیزی نبود که در آغاز قرن تصور می شد. در طول بیشتر سال های این قرن فرزند نامشروع داشتن یا فرزند نامشروع بودن از نظر اجتماعی داغ ننگی بود بر پیشانی فرد. بسیاری از این فرزندان را از مادرشان جدا می کردند و گاه مادرانِ این فرزندان نیز در موسسات ویژه ای نگهداری می شدند.
اما کم کم در دهه ۹۰ میلادی، موضوع زندگی مشترک قبل از ازدواج و یا بدون ازدواج به امری عادی در جهان تبدیل می شد. گسترش طلاق و آغاز تجربه تک والدینی در حد گسترده از اواخر همین قرن آغاز شد.
«فرهنگ جوانی» اصطلاحی بود که از اواخر دهه ۶۰ میلادی شکاف شدید میان نسل ها را نشان داد و قواعد اخلاقی جوامع را دگرگون کرد. با گسترش رسانه ها و ارتباطات این روند به جوامع غیرغربی هم انتقال یافت. با این همه در بسیاری از ممالک و به ویژه در برخی کشورهای اسلامی شدت این نفوذ و دگرگونی کمتر بود.
خانواده سنتی آمریکایی؛
تصویری که با مرور قرن بیستم «خاطره‌انگیز»تر شد!
از سال ۱۹۶۰ و در فاصله کوتاه سه دهه، خانواده سنتی تقریباً ناپدید شد. به گونه ای که امروزه خانواده هایی با پدر نان آور و مادر خانه دار با یک یا چند فرزند، فقط یک ششم خانواده ها را تشکیل می دهند.
اندکی نگذشت که طیف گسترده‌ای از هنجارهای خانواده، که طی دهه ۱۹۵۰ و اوایل ۱۹۶۰ غالب بودند، دیگر به طور وسیع پذیرفته نشدند. طلاق دیگر مانند گذشته، شرم آور نبود. اکثریت عظیمی از عموم مردم منکر این نظر بودند که زوج ناراضی از زناشویی باید به خاطر فرزندانشان به زندگی ادامه دهند.
بیشتر آمریکاییان دیگر معتقد نبودند زنی که شوهری برای حمایت از خود دارد نباید کار کند و اینکه دختر وقتی ازدواج می کند باید باکره باشد، یا اینکه رابطه جنسی پیش از ازدواج غلط است.
مشکلات اقتصادی هم از مهمترین عوامل تهدید کننده خانواده در سده بیستم بود. ضرورت کار بیشتر از یک سو و درآمد پایین از سوی دیگر، خانواده داری را مشکل کرد. ترویج برخی اندیشه ها و تئوری های نو نیز بر سست شدن قواعد رایج موثر واقع شد. روند گریز از خانواده و تجرد نیز به شدت در فرهنگ مردم راه یافت.
انقلاب جنسی، که مقدم بر حرکتی ضد فرهنگی بود، طی دهه ۱۹۶۰، ادبیات، فیلم های سینمایی، نمایش، تبلیغات و الگوی رایج کشور را به تاراج برد. در سال ۱۹۶۲ استراحتگاه گروسینگر در کوه های «کاستیکل» ایالت نیویورک اولین تعطیلات پایانی مجرّدی اش را معرفی نمود.
به این وسیله، به طور علنی، زوجیت خارج از ازدواج را تصدیق کرد. در همان سال، ایالت «ایلی نویس» اولین ایالتی شد که همه اشکال رفتار جنسی محرمانه بین اشخاص بالغ را، که به رضایت خود رابطه جنسی داشتند، جرم زدایی کرد. دو سال بعد، در سال ۱۹۴۰، اولین میکده مجرّدها در شمال شرق نیویورک گشایش یافت که با نمایش گیسو، برای اولین بار، برهنگی را در صحنه نمایش «برادوِی» به نمایش گذاشت.
6. ایدز
بیماری ایدز یا سندروم نقص سیستم ایمنی از جوامع همجنس گرای آمریکا آغاز شد و دنیای پزشکی را دچار آشفتگی کرد. این بیماری به «طاعون همجنس گرایان» معروف شد. ایدز به سرعت و از طریق خون آلوده به ویروس بیماری به دیگر بخش های جامعه سرایت کرد و اصلی ترین عامل بی بند و باری اجتماعی شد.
بیماری سپس در سطح گسترده ای در آفریقا شایع شد و با وجود پیشرفت دانش پزشکی، پزشکان را به بزرگترین معمای قرن شان دچار ساخت. همزمان با ظهور ایدز در آمریکا، در آن سوی اقیانوس آتلانتیک، پزشکان در آفریقا، متوجه شیوع یک پدیده جدید بهداشتی شدند.
این بیماری که در زبان محلی «اسلیم» (SLIM) – مرگ در اثر تحلیل تدریجی بدن– نام گرفته بود، داشت به معضلی عمیق در آفریقا تبدیل می شد. با این همه، همچون همیشه بخش اعظم بودجه های مبارزه با رشد و گسترش ایدز به کشورهای غربی اختصاص یافت و به ویژه آفریقایی ها از آن بهره ای نبردند.
تظاهرات برای توجه بیشتر به ایدز در آمریکا، مارس ۱۹۸۷
آفریقا از قربانیان اصلی ایدز در جهان
درهیاهویی از جنجال ها و ابهامات گسترده درباره این بیماری کشنده جدید، تلاش ها برای تشخیص علت بروز ایدز و نحوه انتقال آن، با شتابی بی سابقه آغاز شد. در سال ۱۹۸۴ یک گروه محقق آمریکایی به ریاست «رابرت گالو» اعلام کرد که آنها عامل بیماری ایدز را کشف کرده‌اند، یعنی همان ویروسی که ما آن را حالا «اچ آی وی» می خوانیم.
البته این ادعا با اعتراض «لوک موننتیر» و گروه محققان فرانسوی او، که ماه ها قبل این ویروس را شناسایی کرده بودند، روبرو شد. در بحبوحه این جنجال ها محققان برای پیدا کردن درمان ایدز بسیج شدند: جستجویی که هنوز هم ادامه دارد.
7. مرلین مونرو
«نورماجین مورتنسن» که از نام خانوادگی مادرش بیکر استفاده می کرد، بدون پدر بزرگ شد و دوران کودکی اش گاه به شکل فرزند خواندگی و گاه در پرورشگاه ها گذشت. در سن شانزده سالگی ازدواج کرد اما خیلی زود جدا شد. این جدایی به نقطه عطفی در زندگی او تبدیل شد. موهایش را طلایی کرد و با نام «مرلین مونرو» وارد دنیای فیلم شد.
چندی نگذشت که به سرعت در جهان پر آوازه شد. پیش از او نیز بازیگرانی بودند که در هالیوود به شهرت دست یافتند اما تفاوت مونرو با آن ها چه بود؟ مرلین مونرو به تنهایی بزرگترین «نماد جنسیت» در جهان غرب شد. استفاده از زیبایی های ذاتی او در سینمای آمریکا که خیلی زود قاعده مند و شناخته شده شد، هنوز هم یک معما است.
مرلین مونرو از اواخر دهه ۴۰ بازیگری را شروع کرد و تا ۱۹۶۲ که با مرگی مشکوک از دنیا رفت به بازیگری ادامه داد. در تحلیل های سیاسی تر و در قالب نظریات امپریالیسم فرهنگی، مونرو نماد تهاجم فرهنگی آمریکا به کشورهای دنیا لقب گرفت.
شاید امروز محبوبیت او یک علاقه نوستالژیک باشد اما قرن بیستم به یاد دارد که چگونه وقتی به یک کشور خارجی سفر می کرد خیل عظیم طرفدارانش گرد او را می گرفتند. هرچند امروز هم بازیگران و ورزشکاران از بسیاری چهره های سیاسی دنیا محبوب ترند اما پدیده مرلین مونرو در کوران جنگ سرد، یک فرا واقعیت سیاسی نیز بود. بسیاری امروز هالیوود را با مرلین مونرو می شناسند.
مرلین مونرو کلیشه ای برای آزادی زنان و جنسیت شد (تصویر چپ)
اما فمینیست‌ها او را عاملی برای شیءگشتگی زنان می دانند (تصویر راست)
مرلین مونرو از سویی دیگر نماد آزادی و پشت پا زدن به قواعد رایج جامعه آمریکا بود. با اینکه تا آن زمان هنوز برهنگی وارد سینمای آمریکا نشده بود اما شگردهای تماتیک مونرو هنوز هم مروج نماد های بی قیدی و گریزگرایی است.
اگرچه او در دوران زندگی کوتاه خود خدمت بزرگی به امپریالیسم فرهنگی آمریکا کرد و از سوی دیگر شعاری برای آزادی خواهان و لیبرال مسلکان شد اما مرگ رازآلود او خیلی ها را به فکر فرو برد.
برخی معتقدند که مرگ او خودکشی ناشی از مصرف زیاد مواد مخدر بود. برای این امر هم دلایلی بر می شمارند از جمله آنکه مونرو در اواخر زندگی از وضعیت ظاهری خود رضایت نداشت و حتی با مراجعه به پزشکان زیبایی درصدد بهبود زیبایی خود برآمده بود.
اما روایت دیگری هم وجود دارد که معتقد است نزدیکی روز افزون مونرو به جان. اف. کندی عامل اصلی مرگ او است. کسی که خود نیز مدتی بعد با تیر گلوله ای که به مغزش اصابت کرد کشته شد. مرگ مونرو در جوانی او را به اسطوره ای تمام عیار تبدیل کرد که هنوز هم بزرگترین ارجاع آزادی زنان و بی اعتنایی نسبت به قواعد اخلاقی و عرفی است.
8. سقط جنین
بین سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۵ میلادی نزدیک به همه کشورهای صنعتی و بسیاری کشورهای دیگر قوانین مربوط به سقط جنین را آزاد کردند. اتحاد جماهیر شوروی در ۱۹۱۹، ایسلند در ۱۹۳۵ و سوئد در ۱۹۳۸ از نخستین کشورهایی بودند که برخی یا همه اشکال سقط جنین را قانونی کردند.
در آلمان نازی ۱۹۳۵، قانونی تصویب شد که به موجب آن سقط جنین برای کسانی که به طور ارثی بیمار تلقی می شدند مجاز شمرده می شد، در حالی که زنانِ نژادِ آلمانی، به ویژه، از سقط جنین منع می شدند. قانون حمایت از به سازی نژادی در ۱۹۴۸، ژاپن را به یکی از نخستین کشورهایی که سقط جنین را در شمول قانون قرار دادند مبدل کرد.
این قانون در سال ۱۹۹۶ با عنوان قانون حمایت بدنی مادران اصلاح شد. براساس یک نظرسنجی در سال ۱۹۹۸ سقط جنین در سطح گسترده ای در ژاپن پذیرفته شده بود.
قرن بیستم عرصه درگیری برای سقط جنین بود:
«سقط جنین را قانونی کنید!»
در آمریکا، تا حدود ۱۹۳۰سقط جنین از زایمان به مراتب خطرناک تر بود، در این زمان بهبود فزاینده شیوه های سقط جنین نسبت به زایمان، موجب امن تر شدن سقط جنین می شد. از این موقع بحث پیرامون سقط جنین اغلب در بررسی های تخصصی بیمارستان ها راه یافت. گروه های بسیاری بودند که استدلال می کردند قوانین مربوط به سقط جنین باید تغییر کند.
در ۱۹۵۹، موسسه حقوق آمریکا تجدید نظرهایی را پیشنهاد کرد که در برخی ایالات مورد استفاده قرار گرفت. در دهه ۶۰ میلادی، شیوع سرخک آلمانی (که اغلب باعث بروز نقایص ولادت می شود) به سقط جنین بسیاری انجامید.
برخی پزشکان، برای ترس از پیگردهای قانونی خواهان قوانین لیبرال تری شدند. در ۱۹۶۹ بچه دار شدن برنامه ریزی شده از لغو قوانین ضد سقط جنین حمایت کرد. در ۱۹۷۰، هاوایی و نیویورک این قوانین را لغو کردند اما در ۱۹۷۲ همه پرسی درباره آزاد کردن این قوانین در میشیگان شکست خورد.
معترضان به تصویب قانونی شدن سقط جنین:
«هر کسی باید یک روز تولد داشته باشد»
«۲۲ ژانویه ۷۳، سیاه ترین روز تاریخ آمریکا»
اما تغییر ناگهانی و گسترده تنها پس از ۱۹۷۳ رخ داد، زمانی که دادگاه عالی ایالات متحد در روی واد حکم داد که قانون ضد سقط جنین در تگزاس ضد قانون اساسی است. قانون تجویز سقط جنین در ۲۲ ژانویه ۱۹۷۳ بدان معنا بود که پزشکی مدرن، سقط جنین را به امری نسبتاً بی خطر تبدیل کرده است.
بر همین اساس غربی ها به این نتیجه رسیدند که چون آسیب سقط جنین از بین رفته است می توان آن را مجاز دانست. اما چنین چیزی درست نبود. سارا دوبو پژوهشگر جنسی معتقد است «وقتی سیاستمداران (برای اولین بار در دهه ۷۰ میلادی) حقوق مادر را در سقط جنین تصویب م ی‌کنند، در حقیقت حقوق انسان های دیگری را نادیده می گیرند و علاوه بر این از لحاظ روانشناختی در آینده آسیب هایی برای مادر به همراه دارد.»
9. آرایش
توجه به خود و آراستن چهره، پیشینه طولانی در تاریخ دارد اما آرایش کردن به شکل امروزی بدون شک پدیده ای قرن بیستمی است. استفاده از لوازم آرایشی، به ویژه در آمریکا و در میان دختران جوان در سده بیستم گسترش یافت.
در دهه های نخستین سده بیستم، شاید از هر ۵ زن آمریکایی، تنها یک نفر از لوازم بهداشتی و آرایشی استفاده می کرد؛ آن هم اگر همه انواع این لوازم را در نظر بگیریم و نه فقط آرایش های صورت. با این حال بین سال های ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۹، یعنی فقط ۲۰ سال، آن تعداد به ۷۰ درصد زنان آمریکایی، سیاهپوست و سفیدپوست، رسید.
این امر نشانگر تغییری بود که در درک زنان غربی از خود به وجود آمده بود و البته شدیدا تحت تاثیر تولید انبوه سرمایه داری و تبلیغات قرار داشت. این جریان با مبارزات فمینیستی برای استقلال و آزادی زنان همزمان شد و قدرت ویژه ای یافت.
رواج شدید لوازم آرایشی و تبلیغات این محصولات
چهره زنان قرن بیستم را دگرگون کرد
از دهه ۳۰ به بعد، دیگر زنان توانستند از میان ۳۰۰۰ نوع پودرهای صورت و انواع زیادی رژ لب دست به انتخاب بزنند. یک تغییر بزرگ در معیارهای آرایشی در اوایل قرن بیستم، «جنسیت» فرد بود. در دهه ۵۰ بیش از ۹۰ درصد زنان به مصرف لوازم آرایشی روی آوردند. این اتفاق انعکاسی از طبقات متوسط در حال گسترش در جهان غرب بود.
آرایش کردن حالا دیگر به «عادت»ی تبدیل شده بود که در روح و روان زنان ریشه دوانده بود. آن ها اگر بدون استفاده از لوازم آرایشی بر چهره شان یا لاقل یک رژ بر لب از خانه بیرون می رفتند احساس برهنگی می کردند. ایده ابراز وجود زنانه در این موقع مطرح شد.
در طول دهه ۶۰ و ۷۰، بسیاری از زنان در جهان غرب، تحت تاثیر فمینیسم تصمیم گرفتند که بدون آرایش در انظار ظاهر شوند. جنبش ضد آرایش یکی از نتایج این جنبش بود؛ فمینیست ها بر این باور بودند که آرایش زنان را به جنس درجه دوم تبدیل می کند و آن ها را ابزار جنسی می سازد که باید ساعت ها را به آرایش و ساختن خود سرگرم کنند.
از این رو، آرایش در دهه ۷۰ به دو بخش تقسیم شد: روزها با یک «چهره طبیعی» و شب ها با چهره ای بی نهایت جنسی و بزک کرده. هر چه به پایان قرن نزدیک می شویم تجارت لوازم آرایشی قدرت بیشتری می گیرد.
البته دهه های ۵۰ به بعد میلادی هم با تکیه بر ستارگان سینما و مدل های آرایشی گوناگون تغییر اساسی را به وجود آورده بود. چنین مساله ای را به خوبی می توان در ایران پیش از انقلاب اسلامی مشاهده کرد.
10. حجاب
موج بازگشت به خویشتن در میان مسلمانان و احیای اندیشه های اسلامی متناسب با مقتضیات زمان، تحول اساسی دیگری بود که در این قرن به وقوع پیوست. بسیاری از اندیشمندان مسلمان، اعم از سنی و شیعه به بررسی مسائل زنان برگرفته از معارف دینی پرداختند.
کتاب های زیادی در این باره نگاشته شد و افرادی مانند علامه طباطبایی و شهید مطهری در میان شیعه و نیز احمد شاکر، رشید رضا و … در میان اهل سنت این اندیشه را تقویت می کردند که سیر حرکت غرب در مورد مساله زنان به سمتی خواهد رفت که فاجعه ای جهانی پدید می آورد. این گروه با تاکید بر مزایای اندیشه اسلامی درباره زنان به بازخوانی برخی پیشنهادهای عملی هم دست زدند که زنان مسلمان را از بار هویتی مناسبی برخوردار کند
تفسیرهای معنوی تر نسبت به زنان در همین دوره افزایش پیدا می کند. با اینکه قرن بیستم، ناگزیر قرن تسلط اندیشه ابزارانگاری نسبت به زنان و بهره گیری حداکثری از زیبایی های آنهاست اما رگه هایی از حرکت های مستقل و مبارز هم دیده می شود.
مسلمانان به ویژه در ممالک غیرمسلمان به حجاب به عنوان یک ابزار هویتی نگریستند. حجاب افزون بر اینکه وسیله برای حراست از زنان بود می توانست وسیله ای برای بیان اعتراض به وضعیت زنان در جهان نیز باشد.
بر خلاف اوایل قرن که تحت انحطاط فرهنگی و وضعیت نابسامان اجتماعی، وضعیت زنان در جوامع اسلامی فاجعه آمیز بود با نزدیک شدن به اواخر قرن، با شروع یک موج احیاگری دینی اقبال بیشتری به حجاب شکل گرفت. این اقبال با اندازه ای بود که آغازگر موجی از تخریب و پایمال کردن حقوق زنان مسلمان در کشورهای بیگانه شد.
منبع: رهبران شیعه
